طبق این قرائت، سکولاریسم اصولاً و حداقل در مرحله ی ادعا ضدیتی با دین ندارد. آنچه مهم است نفی معیار دوگانه و نفی مرجعیت دینی است. باورها و رفتارهای دینی تا جایی که تضادی با مرجعیت عقل سکولار نداشته و طبق آن باشند، از نظر سکولاریسم پذیرفته شده و حتی در برخی مواقع توصیه می‌شوند.

 

بند دوم – سکولار یا لاییک؟

 

در تعریف اخلاق سکولار، دو عنصر مشترک وجود دارد:

 

– عدم ابتنای اصول و قواعد اخلاقی بر دین

 

-اصل، قرار دادن حیات دنیوی و رفاه اجتماعی

 

برای تعریف اخلاق سکولار، می توان با تعریف اخلاق مقابل آن، یعنی اخلاق دینی، مفهوم اخلاق سکولار را روشن ساخت. بر این اساس که پیروان هر دینی، برای سخن عده‌ای خاص حجیت و قداست قائل‌اند و آرای و تعالیم و احکام آن ها را فوق سؤال دانسته و بی ‌چون و چرا می‌‌پذیرند. اگر کسی معتقد باشد که برای دانستن غایت زندگی و راه رسیدن به آن، باید به سخنان این افراد ، که معمولاً در متون خاصی به نام متون مقدس گرد آمده است، مراجعه کرد، در آن صورت چنین کسی به اخلاق دینی قائل شده است و اگر کسی قائل باشد که برای فهم غایت زندگی و رسیدن به آن نباید به متون مقدس مراجعه کرد چنین کسی به اخلاق سکولار معتقد گردیده است.^[۱۰۸]

 

شاید مناسب ‌ترین تعریف برای اخلاق سکولار و به عبارتی سکولاریسم در اخلاق این باشد که بگوییم: اخلاق سکولار، گرایشی است مربوط به چگونگی صفات، رفتارها و هنجارهای حاکم بر آن ها، مبتنی بر دیدگاه غیردینی یا ضد مرجعیت دینی که خواستار دخالت انحصاری و مطلق عقلِ خود بنیاد و علم در تنظیم امور زندگانی بوده، و سعادت دنیوی و رفاه اجتماعی بشر، تنها غایت مطلوب آن است. در نتیجه، سکولاریسم بر خلاف تصور مشهوری که از آن وجود دارد، به عرصه ی سیاست، اختصاص نداشته و تمام عرصه‌ های عملی زندگی انسان را در بر می‌گیرد، از این‌رو، اخلاق سکولار نیز معنایی عام داشته و تمام حوزه‌ های رفتاری انسان را دربر می‌گیرد. ‌به این ترتیب، هر گونه رفتار اختیاری که از انسان سر می‌زند، اعم از آنکه رفتاری سیاسی، حقوقی، اقتصادی، فرهنگی و غیر آن باشد، در حوزه اخلاق قرار گرفته و بر این اساس کسانی که مرو ج دیدگاه سکولاریستی در اخلاق هستند، داعیه ‌دار ترویج آن در همه این حوزه ‌ها خواهند بود. در نهایت می توان ویژگی های زیر را برای اخلاق سکولار در نظر گرفت :

 

«نفی دخالت دین در تنظیم اصول و قواعد اخلاقی، تفاوت در غایات، محافظه کاری، عدم محدودیت در بهره مندی از دنیا و لذت های آن، جابجایی فضیلت ها و رذیلت ها، محق بودن انسان در مقابل مکلف بودن وی و تقدس زدائی از آموزه های دینی.»^[۱۰۹]

 

اما برای بررسی اینکه اخلاق دورکیم، اخلاقی سکولار است یا اخلاقی لاییک باید مرز دقیق دو واژه را مشخص کنیم. چرا که به عقیده ی نگارنده تا اینجا دانستیم اخلاق دورکیم اخلاقی است غیر دینی اما ‌در مورد لاییک و یا سکولار بودن آن بر این عقیده است که کاربرد اخلاق لاییک از روی سهو و خطای استعمال واژه می‌باشد که به جهت تکرر در کاربرد متعارف، معمول گشته و اگر بخواهیم عنوان دقیقی به آنچه مد نظر دورکیم بوده نسبت دهیم باید اخلاق او را اخلاقی سکولار بدانیم. در ادامه به بررسی این مطلب می پردازیم.

 

لائیسیته از واژه «لایکُس» که خود نیز اشتقاقی از «لائوس» یونانی است ریشه می‌گیرد. سپس با تأسیس و تشکیل «شهر» یونانی (پولیس)، لائوس معنای «مردم»، «افراد شهر»، «اعضای شهر»، «شهروندان» و یا «مردمان مجتمع در مجلس شهر» را پیدا می‌کند. لائویی مشتق دیگری از واژه لائوس است که به مردم عادی جامعه (عوام) در تمایز با منصب‌ داران اطلاق شد، اما «لائیک» نه واژه‌ای یونانی، بلکه لاتینی است که از سده دوازدهم میلادی در گفتمان کلیسایی به‌ویژه پس از قرن شانزدهم، در اروپا فراگیر می‌شود. این واژه نیز از کلمه یونانیِ «لایکُس» برآمده و از همان ریشه لائوس استخراج می‌شود».^[۱۱۰]

 

در مقابل، صفت «سکولار» سه معنای اصلی دارد:

 

۱٫عصری را توصیف می‌کند که در آن، منطق درون ‌مان در جهان غلبه می ‌یابد.

 

۲٫ عصری را توصیف می‌کند که در آن ایمان دینی به شکل سنتی آن سستی می‌‌گیرد و اعتقاد به دینی مشخص با دم و دستگاهی مشخص در جهت‌گیری ‌های انسان ‌ها در حوزه ارزش‌ ها و نگاه عمومی به زندگی و به جهان، به گزینه‌ ای در میان مجموعه‌ ای از گزینه ‌های مختلف تبدیل می‌شود.

 

۳٫ دولتی را توصیف می‌کند که بر زمینۀ تفکیک نهاد و نقش‌ها در سبز فایل، از نهاد دین منفک شده است.^[۱۱۱]
البته واژه «سکولار» کاربرد های دیگری هم دارد؛ برای مثال وقتی می‌گویند «روشنفکر سکولار»، منظور کسی است که منطق وی منطق توضیح درون‌ مان در جهان است، اعتقاد دینی را امری خصوصی می‌داند و معتقد است که نهاد دین نباید در نهاد دولت دخالت کند. چنین کسی لزوماًً آتئیست یا ضددین نیست و می‌تواند مؤمن هم باشد.

 

ریشه معنایی واژه سکولاریسم نیز عبارت است از: «سه اصطلاحِ «سکولار»، «سکولاریسم» و «سکولاریزاسیون» بر اساس ریشه مشترک لاتینی saeculum (یا siècle در زبان فرانسه) که معنای «سده» یا «دوران صدساله» را می‌دهد، ساخته شده‌اند. واژه saeculum در کتاب مقدس ترجمه aion یونانی است که نزد هومر «نیروی حیات»، «زندگی» و «طول زمان» را بیان می‌کند. بدین سان، «سکولاریزاسیون» را می توان انطباق با سده، زمانه، ایام ما و این دنیا و یا به معنای سازگاری با روزگار، «این جهانی»، «ایامی» و «دنیوی» تعبییر کرد و یا سرانجام به مفهومِ «گیتیانه» و «گیتی‌گرایی» تفسیر کرد.

 

این همان چیزی است که در آثار و ادبیات دورکیم پیوسته موج می زند و نیت اوست . چیزی که به ‌عنوان مثال در سراسر کتاب «صور بنیانی حیات دینی» و یا «تعلیم و تربیت » مشهود است و نسبت دقیق آن در گفتار بعدی بررسی می شود.

 

از ریشه شناسی لغوی هر دو واژه که بگذریم؛از نظر اصطلاحی، دو واژه سکولاریسم و لائیسیته را می‌توان به سادگی «جدایی نهاد دین از نهاد سیاست»^[۱۱۲] دانست و آن را از معانی لغوی جدا نمود. این امر منافاتی با تمایز معانی ‌شان در دو جغرافیای متفاوت انگلستان و فرانسه ندارد. سکولاریسم و لائیسیته از یک حیث معادل و از حیث دیگر متفاوتند. به بیان دیگر، معنای اصطلاحی سکولاریسم و لائیسیته جدایی دو نهاد است؛ هرچند نوع «جدایی» متفاوت باشد و هرچند، در تحقق خارجی‌شان در این دو منطقه جغرافیایی، تفاوت‌ هایی نیز پیدا کرده باشند. در مجموع نسبت بین سکولاریسم و لائیسیته را به دو اعتبار می‌توان بررسی کرد: به اعتبار تحقق تاریخی با رویکرد فرایندگرا و به رویکرد نتیجه‌گرا.^[۱۱۳]

 

-مدیریت ارتباط با مشتری واژه ای برای مجموعه متدلوژی ها، فرآیندها، نرم افزار وسیستم هایی است که به مؤسسات وشرکت ها در مدیریت مؤثر وسازمان یافته ارتباط با مشتریانشان کمک می‌کند.

 

– مدیریت ارتباط با مشتری یعنی ایجاد وحفظ ارتباط شخصی شده با مشتریان سودآور، از طریق استفاده مناسب از تکنولوژی اطلاعات وارتباطات.

 

– مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان یک فرایند،متشکل از نظارت بر مشتری(مثل حمع آوری داده های مناسب آنان، مدیریت وارزشیابی دادها) و نهایتاًً ایجاد مزیت واقعی از اطلاعات استخراج شده در تعاملات با آنان است.

 

– مدیریت ارتباط با مشتری، استراتژی جامع کسب وکار و بازاریابی است که تکنولوژی،فرآیندها و تمام فعالیت های کسب وکار را حول مشتری یکپارچه می‌سازد.

 

-ایجاد ارتباط با تک تک مشتریان ارزشمند از طریق استفاده مؤثر از اطلاعات حساب های مشتری.

 

– مدیریت ارتباط با مشتری نوعی استراتژی سازمانی جهت ایجاد وحفظ ارتباطات بلند مدت وسودآور با مشتریان است. برنامه های موفق مدیریت ارتباط با مشتری با فلسفه سازمانی که فعالیت های خود را حول نیازهای مشتریان یکپارچه می‌کند،شروع می‌شوند.

 

-روش بهینه سازی ارتباط با مشتریان(مثل مدیریت مشتریان وخدمت به آن ها)با استفاده ‌از آخرین تکنولوژی های اطلاعات یا مدل های کسب وکار.

 

– مدیریت ارتباط با مشتری یک سیستم اطلاعاتی یکپارجه است که در جهت برنامه ریزی،زمان بندی وکنترل فعالیت های قبل و بعد از فروش سازمان به کار می رود و هدف آن توانمند ساختن مشتریان جهت تعامل با سازمان ها از طریق ابزارهای متعدد چون وب، تلفن، فکس، ایمیل و مانند آن ودریافت خدمات است. فرایند ها وسیستم هایی که فعالیت های فروش، بازاریابی ، مدیریت تماس وپشتیبانی را جهت اداره وتعاملات با مشتریان در هم ترکیب می‌کند وابزاری را ارائه می‌دهد که سابقه مشتری ، فروش محصول ‌و سود آوری، پیگیری ومدیریت برنامه ها،مدیریت تماس، اطلاعات وضعیت سفارشات ‌و پیگیری عایدات وخدمات را تجزیه وتحلیل می‌کند. همان طور که ملاحظه می شود بسیاری از تعاریف فوق،مدیریت ارتباط با مشتری را در سطح عملیاتی مثل ایجاد وتوسعه نرم افزارهای کاربردی فروش، بازاریابی و ادغام آن ها بررسی می‌کنند و دسته دیگری به نحوه ایجاد و حفظ ارتباطات بلند مدت، وچگونگی تدوین استراتژی ها وسیاست های ذیل به آن می پردازند(همان منبع، ۴۰۵).

 

طبق نظر وین رایت وهمکارانش^[۹۶] (۱۹۹۹) اصطلاح تکنولوژی اطلاعات به عنوان تمامی اشکال تکنولوژی به کار گرفته شده برای ایجاد،تصرف، اداره کردن،ارتباط، مبادله واستفاده از اطلاعات در اشکال مختلف(داده های کسب وکار، مکالمات گفتاری، تصاویر، تصاویر متحرک، ‌ارائه‌های رسانه ای چندگانه ودیگر اشکال ) تعریف می شود.

 

‌بنابرین‏ تکنولوژی اطلاعات در برگیرنده سخت افزار کامپیوتر، نرم افزار وسیستم های ارتباطی است وحتی برخی نویسندگان آن را شامل اشخاص و منابع تخصیص یافته برای پشتیبانی این قابلیت ها وتوانمندی ها می دانند (ریتر و والتر،۲۰۰۶،۲۹۳)^[۹۷].

 

ریتر و والتر تکنولوژی اطلاعات را به عنوان فرایند توسعه، نگهداری وبه کارگیری تکنولوژی اطلاعات(نرم افزار وسخت افزار)تعریف کرده‌اند(همان منبع،۲۹۴).

 

پیاده سازی وبه کارگیری از تکنولوژی جدید یک جزء کلیدی از ظرفیت وتوان ‌و مزیت رقابتی شرکت محسوب می‌گردد(ترینور و همکاران،۲۰۱۱،۱۶۵)^[۹۸].

 

۱-۲-۳-۲ تکنولوژی اطلاعات شرکت

 

روابط کسب وکار به واسطه پیشرفت در تکنولوژی اطلاعات مدرن در طول دهه گذشته تغییر ‌کرده‌است. امروزه کامپیوتر های شخصی یک قسمت معمول از تجهیزات در هر اداره ای محسوب می شود تقریباً تمامی افراد شاغل در کسب وکار دارای ایمیل هستند واز اینترنت به فراوانی به منظور دسترسی به اطلاعات و طبق اطلاعات و دستیابی به اهداف مبادلاتی خود استفاده می‌کنند.حتی با وجود انقلاب در مدل های کسب و کار که در نتیجه راهکار های الکترونیک تا اندازه ای اهمیت خود را از دست داده‌اند ولی با این وجود تاثیر تکنولوژی اطلاعات در کسب و کار هنوز هم آشکار و بااهمیت است.بسیاری از نویسندگان با عنوان این موضوع که باید تکنولوژی اطلاعات به عنوان عامل کلیدی موفقیت ویک منبع مزیت رقابتی مورد توجه قرار گیردبه نقش و اهمیت تکنولوژی اطلاعات برای بقا و رشد آتی شرکت پرداخته‌اند.

 

بار ـ آن (۱۹۹۷)‌ هوش هیجانی را اینگونه تعریف می‌کند : « مجموعه‌ای از توانایی‌ها، قابلیت‌ها و مهارت‌های غیر شناختی که بر توانایی شخص در کنار آمدن با مشکلات و فشارهای محیطی تأثیر می‌گذارد.

 

هوش هیجانی از نظر او شامل ۵ قسمت کلی مهار‌ت‌ها و قابلیت می‌شود، ضریب هیجانی درون فردی، ضریب هیجانی میان فردی، ضریب هیجانی سازگاری، ضریب هیجانی کنترل استرس و ضریب هیجانی حالت عمومی.

 

هوش هیجانی شامل چهار مؤلفه‌ زیر است:

 

خودآگاهی که به معنی توانایی در شناخت دقیق هیجان ها به هنگام وقوع آن ها تعریف می شود.

 

خود مدیریتی که نوعی توانایی است که منجر به واکنش مثبت و مؤثر در مقابل افراد و وضعیت های متفاوت می شود.

 

آگاهی اجتماعی که به معنی توانایی در شناخت و درک هیجان های دیگران است.

 

و مدیریت رابطه که استفاده از هیجانات خود و دیگران برای مدیریت سازنده و مثبت تعامل ها و روابط تعریف می شود(گنجی ۱۳۸۴، ۳۰).

 

تعریف عملیاتی هوش هیجانی مدیران

 

هوش هیجانی در این پژوهش عبارت است از نمره ای که دانشجویان ‌بر اساس پاسخ به پرسش های هوش هیجانی برادبری وگریوز(۱۹۵۳) کسب می نمایند.

 

• • خودآگاهی نمره ای است که پاسخگو از سئوالات ۱تا۶ کسب می‌کند.

 

• • خودمدیریتی نمره است که پاسخگو از سئوالات ۷تا ۱۵ کسب می‌کند.

 

• آگاهی اجتماعی نمره است که پاسخگو از سئوالات ۱۶ تا۲۰ کسب می‌کند.

مدیریت روابط نمره ای است که پاسخگو ازسئوالات ۲۱ تا۲۸ کسب می کند.

 

تعریف نظری پیشرفت تحصیلی

 

دانشجویان بر حسب موقعیت، نیازها، شایستگی‌های فردی و شخصیتی، اهداف متفاوتی از پیشرفت تحصیلی دارند که به وسیله واسطه هایی مثل الگوی شناختی، عاطفی و رفتاری تعیین می شود. عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشگاهی در عملکرد تحصیل مؤثر است و از سوی دیگر، رفتن به دانشگاه ، انتقال مهمی در زندگی محسوب می شود زیرا فرد با چالش های مختلفی از قبیل ایجاد روابط اجتماعی جدید و مواجهه با انتظارات تحصیلی روبروهست، البته ابعاد شخصیتی نیز نقش مهمی در این زمینه دارد (افر^[۶] ۱۹۹۸، ۷۱).

تعریف عملیاتی پیشرفت تحصیلی

 

منظور از پیشرفت تحصیلی در این پژوهش تغییرات معدل کل هر دانشکده که در آموزش دانشگاه ثبت شده است ( با توجه به معدل نیمسال اول و دوم تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱).

 

فصل دوم:

 

مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

 

۲-۱- مقدمه

 

هوش هیجانی یعنی توانایی استفاده از هیجان­ها که شامل شناخت و کنترل عواطف و هیجان‌های خود است. به عبارت دیگر، شخصی که EQ بالایی دارد سه مؤلفه هیجان­ها را به طور موفقیت آمیزی با یکدیگر تلفیق می‌کند (مؤلفه شناختی، مؤلفه فیزیولوژیکی و مؤلفه رفتاری). همچنین هوش هیجانی با شناخت فرد از خویش و دیگران، ارتباط بین فردی، سازگاری و انطباق با محیط در جهت ارضای نیاز خود و انتظارات اجتماعی وابسته است و می‌تواند زمینه ­ای مناسب برای ساختن محیطی مطلوب برای یادگیری و برقراری ارتباط مؤثر باشد. به عبارت دیگر، هوش هیجانی فرد با مسایل فردی و اجتماعی روزمره سروکار دارد و پیش‌بینی کننده موفقیت فرد در زندگی است زیرا نشان دهنده عملکرد فرد در موقعیت­های اضطراری است. دانیل گلمن معتقد است، هوش عاطفی بالا تبیین می‌کند که چرا افرادی با ضریب هوشیIQ متوسط موفق تر از کسانی هستند که نمره‌های IQ بسیار بالا تری دارند(حدادی کوهسار ۱۳۸۳، ۲۰).

 

۲-۲- تاریخچه هوش هیجانی

 

از نظر تاریخچه، هوش هیجانی در مفهوم هوش اجتماعی ریشه دارد که اولین‌بار توسط ای.ال ثرندایک ‌در سال‌ ۱۹۲۰ شناخته شد. از آن پس تاکنون روانشناسان سایر مقوله‌های هوش را نیز مورد شناسایی قراردادند.

 

‌در سال‌ ۱۹۷۰ برای اولین بار، دو روانشناس آمریکایی به نام ‌های دکتر پیترسالوی از دانشگاه ییل و دکتر جان مایر از دانشگاه نیوهمپشایر، بحث علمی هوش هیجانی را مطرح کردند. در سال ۱۹۷۵، «هوارد گاردنر» ایده هوش چندگانه را مطرح کرد. او هشت نوع هوش را در دو دسته کلّی هوش میان فردی^[۷] و هوش درون فردی^[۸] برشمرد (شریفی و آقایار ۱۳۸۵، ۱۴۷).

 

بسیاری از روان‌شناسان از جمله گاردنر اعتقاد دارند که معیارهای سنتی ارزیابی هوش، مثل آزمون‌های ضریب هوشی (IQ) قادر به تشریح توانایی‌های شناختی نیستند. عبارت هوش هیجانی ابتدا در سال۱۹۸۵ توسط «وین پین» مطرح شد امّا توسط «دانیل گلمن» در سال ۱۹۹۵ محبوبیت یافت. بیشترین پژوهش‌ها در این زمینه توسط «پیتر سالووی» و «جان مایر» در دهه ۹۰ صورت گرفته است. آن‌ ها ‌به این نتیجه رسیدند که ظرفیت ادراک و فهم هیجانات، عامل جدیدی را در شخصیت افراد تشکیل می‌دهند. مدل سالوی- مایر، هوش هیجانی را به صورت ظرفیت درک اطلاعات هیجانی و استدلال در هنگام وجود هیجان تعریف می‌کند. آن‌ ها توانایی‌های هوش هیجانی را به چهار زمینه زیر تقسیم می‌کنند:

 

توانایی درک و تشخیص دقیق هیجانات (یا عواطف) خود و دیگران توانایی استفاده از هیجانات (یا عواطف) برای تسهیل تفکر توانایی درک معانی هیجانات (یا عواطف) توانایی مدیریت و اداره کردن هیجانات (یا عواطف) (جلالی ۱۳۸۱، ۲-۱).

 

پژوهشگران مختلف ابراز ‌داشته‌اند که هوش هیجانی بر سلامت حافظه و نیروی عقل، ادراک، معنابخشی تجربه ها، داوری صحیح، تصمیم‌گیری مناسب و رشد روانی- اجتماعی فرد تاثیر چشمگیر می‌گذارد و افرادی که دارای هوش هیجانی بالایی‌اند، قدرت بیشتر برای سازگاری با مسائل جدید روزانه دارند.

 

همچنین هوش هیجانی بالا با برونگرایی، انعطاف‌پذیری، دلپذیر و باتوان بودن، هماهنگ ‌کردن احساسات مختلف، شناسایی این احساسات و تاثیر آن ها بر مغز و رفتار همبستگی دارد.

 

در مقابل، هوش هیجانی پایین با رفتارهای مسئله ‌ساز درونی، سطوح پایین همدلی، ناتوانی در تنظیم خلق و خو، افسرده‌خویی، اعتیاد به الکل و موادمخدر، انحرافات جنسی، دزدی و پرخاشگری همراه است با توجه به مسائل مختلفی که درباره هوش هیجانی ارائه شد، می‌توان گفت که عوامل متعددی بر روند رشد یا تنزل هوش هیجانی تاثیرگذار است. مدرسه، محیط بیرونی و از همه مهمتر، خانواده نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه دارند (خسروجاوید ۱۳۸۱، ۱۹).

 

با ارزیابی هوش هیجانی می‌توان میزان موفقیت‌های فرد را در زندگی فردی و اجتماعی پیش‌بینی کرد. برای ارزیابی، پنج بُعد در نظر گرفته می‌شود که عبارتند از: رسش(پختگی)، دلسوزی، رعایت اصول اخلاقی، اجتماعی‌بودن و احساس آرامش.

 

در بررسی‌ها روشن شده است که عوامل کامیابی افراد برجسته، ناشی از احساسات مثبتی است که آنان در خود ایجاد می‌کنند و برعکس افراد ناموفق، کسانی‌اند که احساسات منفی را در خود پرورش می‌دهند.

 

این عوامل احساسی مثبت عبارتند از: احساس عزت نفس، دوست‌داشتن و عزیزداشتن خویش، خویشتن‌پذیری، خوش‌مشربی، ماجراجویی، بردباری و… و از جمله احساسات منفی می‌توان از بدبینی، ترس از شکست، اضطراب، احساس‌ناتوانی، احساس حقارت، ترس از تنبیه، احساس عدم امنیت، فرار از پذیرش مسئولیت، احساس گناه و… نام برد.

 

شخصیت منشا تفاوت های فردی را باید در وراثت افراد و محیط و زندگی آنان جستجو کرد. «کلوک^[۴۴]» « موری^[۴۵]» در سال ١٩۵٣ ‌به این نتیجه رسیدند که پس از فعال شدن محیط، دو عامل تعیین کننده را به ندرت می توان از یکدیگر تفکیک کرد. این دو مسئله اساسی عبارتند از:کدام یک از توانایی‌های بالقوه ژنتیک در نتیجه رویدادهای خاص زندگی در محیط مفروض فیزیکی،اجتماعی و فرهنگی فعال می‌شوند؟ ساختار ژنتیک چه محدودیت هایی در پرورش شخصیت ایجاد می‌کند؟ به عبارت دیگر در بحث شخصیت، محققین هم بر توارث و هم بر محیط و تعامل بین این دو، درطول زمان تکیه می‌کنند. (محمدزاده و مهروژان(۱۳۷۵: ۱۰۱). در همین راستا « رویس^[۴۶]» (۱۹۸۳)، شخصیت را ترکیبی از ویژگی های فیزیکی و ذهنی می‌داند که به فرد هویت می بخشد و این ویژگ یها یا خصلت از جمله منظر، طرز تفکر و احساس آدمی، حاصل تعامل عوامل وراثتی / فطری و محیطی است (رضائیان۱۳۸۱:۱۹۸). ‌بنابرین‏ می توان گفت هر صفت شخصیتی، به واسطه اثر متقابل محیط و وراثت شکل می‌گیرد. تفاوت بین افراد می‌تواند در نتیجه تفاوت های محیطی،تفاوت های ارثی یا محصول هر دو عامل باشد. بدین ترتیب تفاوت های موجود در رنگ چشم، ارثی است.تفاوت های موجود در نگرش­های اجتماعی، محیطی است و تفاوت‌های موجود در هوش افراد نیز ارثی ومحیطی است.(ساعتچی،۱۳۸۳:۵۶). به طور کل در مباحث رفتار سازمانی، پنج مقوله عمده به عنوان تعیین کننده­ های صفات شخصیتی مطرح است که عبارتند از:

 

• • تعیین کننده های فیزیولوژیک

 

• • تعیین کننده های فرهنگی

 

• • تعیین کننده های خانوادگی و گروهی

 

• • تعیین کننده های مربوط به نقش

 

• تعیین کننده های موقعیتی(سلطانی و روحانی ۱۳۸۱:۸).

۲-۹-تفاو تهای فردی و شخصیت

 

در بسیاری موارد، دلیل شکست افراد در انجام دادن اثربخش وظایف شغلی خود در سازمان، کمبود هوش یا فقدان مهارت های فنی آنان نیست، بلکه همسو نبودن ویژگی های شخصیتی آنان و شغلی است که به عهده دارند. تحقیقات گوناگون در زمینه ویژگی های شخصیتی با عملکرد شغلی نشان می‌دهند که بین این دو مقوله همبستگی وجود دارد و زمانی این همبستگی قوی تر است که یک عامل شخصیتی با شرح شغل فرد، مرتبط باشد. (تِت و همکاران ،۱۹۹۱). بهترین نظریه مستند تناسب شغل با شخصیت را یک روان شناس به نام «جان هالند»^[۴۷] عرضه کرد. بر اساس این نظریه مردم تمایل دارند شغلی را انتخاب کنند که با شخصیت آنان همخوانی داشته باشد. این نظریه، شش نوع ویژگی شخصیتی ارائه می‌کند و می‌گوید که رضایت شخص یا تمایل وی به ترک شغل به درجه یا میزان تناسب شخصیت او با محیط شغلی اش بستگی دارد. هریک از این شش نوع ویژگی شخصیتی، مناسب محیط شغلی خاص خود است. نمونه هایی از شغل های متناسب با این شش نوع ویژگی شخصیتی در جدول ۲-۱ قابل مشاهده است. پژوهش­های «هالند» شش ضلعی زیر را کاملاً تأیید می­ کند. این شکل نشان می‌دهد که هرقدر دو سنخ، در این چندضلعی به هم نزدیک تر باشند، سازگارترند. ‌گروه‌های مجاور مشابه اند، در حالی که سنخ هایی که مقابل یکدیگر قرار گرفته اند، اختلاف زیادی با هم دارند. این نظریه، بیانگر این است که اگر شخصیت فرد با شغل وی سازگار باشد، رضایت شغلی بسیار زیاد ‌می‌باشد و میزان ترک خدمت به حداقل می‌رسد.

نکات کلیدی این الگو عبارتند از:

 

١-کاملا مشهود است که اختلافی ذاتی در شخصیت افراد وجود دارد.

 

٢- مشاغل، انواع گوناگون دارند.

 

٣- افرادی که در محیط کاری سازگارتر با سنخ شخصیتی شان کار ‌می‌کنند، نسبت به افرادی که نوع شغل را مناسب با شخصیت خود نمی دانند، رضایت بیشتری دارند و کمتر مایل هستند که داوطلبانه آن را ترک کنند.

 

هرگاه به سازگاری ویژگی شخصیتی و شغل توجه کافی شود، به نظر می­رسد مدیران می­خواهند بهترین نقش و راض­ ترین کارکنان را داشته باشند. به علاوه این کار ممکن است منافع دیگری هم در پی داشته باشد. با پی بردن ‌به این واقعیت که مردم به شیوه ­های متفاوت به حل مشکلات، تصمیم ­گیری و کنش متقابل شغلی می­پردازند، یک مدیر بهتر می‌تواند درک کند که مثلا چرا یک کارمند مایل نیست سریعا ًتصمیم گیری کند یا کارمندی کوشش می‌کند قبل از پرداختن به حل یک مسأله حداکثر اطلاعات ممکن را گردآورد. رابینزو دی سنزو ،(۱۳۷۹:۲۷۵)،‌بنابرین‏ برای انتخاب افراد مناسب جهت مشاغل معین، باید توان آن ها سنجیده و برای هر شغل فردی را برگزیند که بتواند از عهده انجام آن برآید یا لااقل توانایی بالقوه یادگیری و انجام آن را داشته باشد.

 

جدول۲-۱: سنخ شناسی و نمونه شغلی هالند

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نوع شخصیت ویژگی های شخصیتی نمونه شغل ۱- واقع کرا: فعالیت های فیزیکی را ترجیح می‌دهد که نیاز به مهارت ، توانایی و هماهنگی دارند کمرو، اصیل، پایدار، استوار، مطیع، اهل عمل مکانیک، کارگر، پرس، کارگر، خط مونتاژ، کشاورز ۲- کاوشگر: فعالیت هایی را ترجیح می‌دهد که به تفکر سازماندهی و درک موضوع نیاز دارد تحلیل گر، مبتکر، کنجکاو، مستقل زیست شناس، اقتصاد دان، ریاضی دان،

 

گزارشگر

۲- کاوشگر: فعالیت هایی را ترجیح می‌دهد که به تفکر سازماندهی و درک موضوع نیاز دارد تحلیل گر، مبتکر، کنجکاو، مستقل زیست شناس، اقتصاد دان، ریاضی دان،

 

گزارشگر

۳- اجتماعی: فعالیت هایی را ترجیح می‌دهد که شامل کمک به دیگران و بهبود حال آن ها می شود معاشرتی، اهل دوستی، اهل همکاری و فهیم مددکار اجتماعی، معلم، مشاور، روانشناس بالینی ۴- سنت کرا: فعالیت های آئین نامه ای، دستورالعملی و غیرجاه طلبانه ر ترجیح می‌دهد مطیع، کاآرمد، عمل گرا، رک و راست حسابدار، مدیرشرکت، تحویلدار بانک، کارمند بایگانی ۵- سودگرا: فعالیت های کلامی و لفظی را ترجیح می‌دهد که فرصت تحت تاثیر قرار دادن دیگران و کسب قدرت را داشته باشد متکی به خود، بلند پرواز، پرتوان، سلطه جو حقوقدان، کارشناس روابط عمومی

 

مسئول بنگاه معاملاتی

۶- هنرگرا: فعالیت های مبهم و غیرمنظم را که بیان خلاقیت در آن روا داشته می شود، ترجیح می‌دهد خیال پرداز، نامرتب، آرمانگرا، عاطفی نقاش، موسیقی دان، تویسنده، دکوراتورداخلی

۲-۱۰-شخصیت و رفتار سازمانی

 

سؤالی که مطرح می شود این است که بحث پیرامون شخصیت چه ارتباطی با رفتار سازمانی دارد؟ به عبارت دیگر آیا مطالعه و بحث شخصیت به ما در درک مسایل رفتار سازمانی کمک می‌کند؟ با اندکی تأمل خواهیم دید که جواب مثبت است. مطالعات متعدد نشان داده است که شخصیت افراد تا حد بسیار زیادی بر گزینش عملکردها، غیبت­ها، استخدام و… کارکنان تاثیر دارد(مشبکی ، ۱۳۸۵:۱۲۴).

 

مهمترین نوع محدودیت تجاری از نظر تاریخی ، تعرفه است .تعرفه مالیات یا عوارضی است که هنگام عبور یک کالا از مرز یک کشور بر آن وضع می شود. تعرفۀ بر واردات ، نوعی عوارض است که بر کالای وارداتی وضع می شود.^[۴۶]

 

در واقع تعرفه مکانیزمی است که روند واردات- و صادرات – یک کشور و ترازهای اقتصادی کشورها را می‌تواند تنظیم نماید، ‌بنابرین‏ تعرفه ها می بایست بر دو اصل مهم تنظیم شوند:

۱- رعایت حال مصرف کنندگان
۲- حفظ اشتغال و تولید

 

این اصول در همه کشورهای دنیا پذیرفته شده است . چنانچه شاهد هستیم این دو فاکتور دقیقاً در مقابل هم قرار دارند ، به نحوی که تعرفه بالا ، فشار بر جامعه مصرفی و حمایت از تولید است و تعرفه پایین به شکلی رفاه بیشتر برای مردم و در مضیقه قرار گرفتن تولید است ، ‌بنابرین‏ رسیدن به یک نقطه تعادلی ، مهمترین موضوع در این فرایند بوده و یکی از وظایف مهم دولت ها در امر تجارت خارجی یافتن این نقطه تعادل است .

 

بند دوم – محدودیت های غیر تعرفه ای

 

ابزارهای غیرتعرفه ای به دو دسته اصلی موانع فنی و موانع غیر فنی قابل طبقه بندی است:

 

الف – موانع فنی تجاری

 

گاهی دولت ها ورود کالا به داخل کشور را در صورتی اجازه می‌دهند که ضوابط فنی و استانداردهای خاصی در آن رعایت شده باشد ‌به این معنا که با هدف حمایت از سلامتی و بهداشت و ایمنی شهروندان مقرراتی وضع می نمایند که رعایت آن ها برای ورود کالا اجباری است مثل کنترل ایمنی مربوط به ماشین و سایر تجهیزات برقی ، کنترل سالم بودن کالاهای بهداشتی ، کیفیت بسته بندی محصولات غذایی وارداتی و غیره ، ‌به این گونه ضوابط و مقررات ، موانع فنی تجاری گفته می شود.

 

ماده ۱۰۹ قانون برنامه پنجم توسعه در همین رابطه مقرر می‌دارد: «واردات هر نوع کالا به کشور موکول به رعایت ضوابط فنی، ایمنی و بهداشتی قرنطینه‌ای است که پس از تصویب مرجع ذی‌صلاح مربوط، توسط وزارت بازرگانی به گمرک ابلاغ می‌شود. رعایت این ضوابط برای ترخیص کالاهای وارداتی از جمله کالاهای متروکه، ضبطی قطعیت یافته، کالاهای بلاصاحب، صاحب متواری و مکشوفات قاچاق الزامی است.»

 

ب-موانع غیر فنی تجاری

 

علاوه بر موانع تجاری ممکن است موانع دیگری نیز بر سر راه تجارت خارجی قرار داده شود که از نوع موانع فنی و اعمال استاندارد و مقررات فنی نیست که از آن ها به موانع غیرفنی تجاری یاد می شود. به عبارت بهتر، تمامی محدودیت ها و موانع غیر تعرفه ای بر سر راه تجارت خارجی که در زمره موانع فنی نباشد ، موانع غیر فنی تجاری محسوب می‌شوند^[۴۷] فلذا دایره ی شمول آن بسیار گسترده خواهد بود. لیکن در ادامه، مواردی را که با موضوع بحث در ارتباط است بیان خواهیم آورد.

 

۱- رویه صدور مجوز ورود :

 

برخی از کشورها در عرصه تجارت خود با سایر کشورها ، ورود کالا را به کشور ، منوط به اخذ مجوز از سازمان ، نهاد و یا مؤسسه‌ دولتی دیگری می‌کنند ‌به این صورت که شخص یا سازمانی که قصد ورود کالا به کشور را دارد می بایست برای ورود کالا به کشور ، موافقت لازم را از دولت یا نهاد دولتی مربوطه اخذ نماید .

 

این رویه در حقوق ایران ، امری پذیرفته شده است چرا که به موجب ماده ۸ قانون مقررات صادرات و واردات و ماده ۵ آئین نامه اجرایی آن ، ورود کلیه کالاهای قابل ورود اعم از اینکه واردکننده از بخش دولتی یا غیر دولتی باشد( به استثنای برخی از موارد که در قانون مذکور احصاء شده است ) موکول به ثبت سفارش و اخذ مجوز ورود از وزارت بازرگانی با رعایت سایر شرایط مقرر خواهد بود.

 

لیکن در راستای پذیرش تجارت آزاد از قانون برنامه سوم توسعه ، در حال حاضر ، انجام ثبت سفارش در اغلب موارد جنبه آماری دارد تا اینکه محدود کننده ی واردات باشد . اما دولت می‌تواند از این ابزار برای کنترل واردات نیز بهره ببرد.

 

۲- سهمیه بندی ، ممنوعیت ها و محدودیت های مقداری :

 

سهمیه بندی مهم ترین نوع محدودیت غیرتعرفه ای تجارت ، به حساب می‌آید و منظور از آن ، نوعی محدودیت مقداری مستقیم است که دولت مقدار مجاز واردات یا صادرات را تعیین می‌کند.^[۴۸]

 

از سهمیه بندی واردات می توان برای حمایت از صنایع داخلی ، حمایت از بخش کشاورزی و یا تعدیل تراز پرداخت ها استفاده کرد ، لیکن از آنجا که اثر سهمیه بندی در مقایسه با عوارض گمرکی در رابطه با محدود کردن حجم تجارت بین‌المللی از شدت بیشتری برخوردار است لذا جز در موارد خاص ، از این شیوه ، استفاده نمی شود.^[۴۹]

 

علاوه بر اینکه ، اتخاذ این قبیل شیوه به طور کلی و در شرایط عادی به موجب قوانین سازمان جهانی تجارت^[۵۰] و ماده ۱۱ و ۱۲ گات نیز منع شده است و کشورهای عضو ، مجاز به استفاده از این اقدامات نیستند مگر در شرایط خاص و به منظور حفظ تعادل تراز پرداخت ها و اقدامات حفاظتی .

 

در قانون مقررات صادرات و واردات ایران (مصوب ۴/۷/۷۲) نیز قانون‌گذار به دولت اجازه داده است بنا به مقتضیات و شرایط خاص زمانی با رعایت قوانین مربوطه صدور یا ورود بعضی ازکالاها را ممنوع کند. (تبصره یک ماده ۲ )

 

این روندی بود که تا چندین سال پیش مستند وزارت بازرگانی و دستگاه‌ها و وزارتخانه های ذی ربط برای تعیین اقلام غیرمجاز برای ورود ، قرار می گرفت . اما در چند سال اخیر و به ویژه از اول سال ۱۳۸۲ و به موجب قانون برنامه سوم تا پنجم توسعه ، روند استفاده از این قبیل ممنوعیت ها ، به علت ایجاد اختلالاتی که در فضای کسب و کار تجاری و امنیت اقتصادی بخش بازرگانی ، ایجاد می کرد ، بسیار کم رنگ شده است . ‌بنابرین‏ شاهد هستیم که به موجب ماده ۱۰۳ قانون برنامه پنجم توسعه برقراری موانع غیرتعرفه‌ای و غیرفنی برای واردات در طول سال‌های این برنامه به جز در مواردی که رعایت موازین شرع اقتضاء می‌کند، ممنوع است ؛ البته ‌بر اساس تبصره همین ماده ، محصولات کشاورزی مشمول این ممنوعیت نیست.‌بنابرین‏ دولت اختیار دارد در جهت تأمین مصالح کشور و همچنین حمایت از تولیدکنندگان داخلی در این عرصۀ مهم ، ممنوعیت و محدودیت هایی را برای ورود کالا به کشور ، اعمال نماید.

 

۳ – قیمت شکنی در تجارت (دامپینگ)

 

دامپینگ یکی ازحربه های تجاری است که به موجب آن یک کشور کالای خود را با قیمتی کمتراز هزینه های تمام شده داخلی به کشور دیگر صادر می‌کند و یا کالایی را در خارج با قیمتی کمتر از قیمت داخلی به فروش می رساند.

 

دامپینگ به سه نوع دامپینگ مستمر (دائمی ) ، دامپینگ مخرب یا غارتگر و دامپینگ تصادفی (گاه وبیگاه) تقسیم می شود.

 

دامپینگ مستمر یا تبعیض قیمت در سطح بین‌المللی ، تمایل دائمی یک انحصارگر داخلی را به حداکثر کردن سود کل خود با فروش کالا به قیمت بیش تر در بازار داخلی (که فاقد محدودیت های تجاری یا هزینه های حمل و نقل است ) ، نسبت به قیمت بین‌المللی ( که از رقابت تولیدکنندگان خارجی به دست می‌آید) ، نشان می‌دهد.

 

دامپینگ مخرب یا غارتگر ، فروش موقتی یک کالا در خارج با قیمتی کم تر از هزینۀ تولید یا قیمتی کم تر از قیمت داخلی است . بعد از آنکه سایر تولیدکنندگان خارجی مجبور به ترک بازار شدند، آن گاه برای کسب سود ناشی از قدرت انحصاری به دست آمده در بازار خارجی ، قیمت ها افزایش می‌یابد.