در کشور هایی مانند کشور ما که به علت رشد سریع جمعیت در نتیجه کلاس های پر تراکم ، کمبود معلمان، محدود بودن ساعات آموزشی و … باعث شده که یادگیری دروس در کلاس به طور شایسته انجام نپذیرد و لذا شرایط آموزش و پرورش مورد انتظار به دلیل مشکلات فوق نمی تواند فراهم باشد ، لازم است دانش آموزان آنچه راکه درمدرسه آموخته اند در خانه تمرین وتکرار کنند ( افروز ،۱۳۷۸) .
هدف اصلی برنامه های بعد از مدرسه که به صورت حل تمرین به دانش آموزان ارائه می شود، حفظ امنیت کودک در ساعات بعد از تعطیلی مدارس به منظورجلوگیری ازبروزاحساس ترس و نگرانی در اثر تنهایی و حفظ سلامت جسمانی و روانی آنان است . این برنامه ها فرصتی برای آن هاست تا تکالیف درسی را تمرین و تکرار کنند ، همچنین در این برنامه ها کمک و نظارت برنحوه انجام تکالیف شب، رفعمشکلات درسی و همچنین برنامه های غیر درسی از اهمیت بسیاری برخوردار است (شوارتز ،۱۳۷۵).
بخش عمده یادگیری باید در مدرسه انجام گیرد و فعالیت های خارج از مدرسه (حل تمرین) باید مکمل یادگیری و فعالیت های مدرسه باشد.درشرایطی،توضیحاتی که در کلاس داده می شود برای یادگیری بعضی از دانش آموزان کفایت می‌کند ، اما برای بعضی دیگر ممکن است چنین نباشد ، لذا به تمرین بیشتری نیاز پیدا می‌کنند.در این صورت می توان با تعیین تکالیفی مناسب با نیاز هر دانش آموز او را در این امر یاری کرد ( سیف ، ۱۳۸۶).
جان دیویی[۲] (۱۳۶۵) می‌گوید :« آموزش و پرورش البته امر مهمی است ولی مهمترازآن زندگی کردن است » . بنابرین هدف آموزش و پرورش در مرحلهً اول باید بهبود وضع زندگی باشد و مشق شب هم باید با زندگی کودک متناسب باشد ( شعاری ن‍‍ژاد ، ۱۳۸۷) .
ژان پیاژه[۳] (۱۳۶۵)می‌گوید:« تصورات واعمال منطقی ذهن و به طور کلی هوش آدمی زاییده اعمالی است که شخصاُ انجام می‌دهد . هرچه میزان فعالیت های بعد از کلاس دانش آموزان بهتر باشد ،تصور حاصل درذهن دقیقتر و صریحتر خواهد بود ( شکوهی ، ۱۳۸۱ ) .
دکتر هوشیار (۱۳۳۱) می‌گوید :« دانستن تنها در زندگی کافی نیست و توانستن و به کار بستن نیز لازم است ، حتی دانستن تنها ضامن توانستن نیز نیست . میل و رغبت به خود کاری در اطفال بسیار مهم و با ارزش است و همچنین نوع رغبت ها و علاقه به تمرینات شخصی است که در مواقع غیر عادی و غیر مترقب زندگی شخصی به کار می‌آید ( شکوهی ، ۱۳۸۱ ) .
یادگیری فرایندی است که برای آن که اتفاق بیفتد نیازبه زمان و تکرار و تمرین دارد و تکلیف شب این امر را میسرساخته ومارا به اهداف برنامه درسی می رساند همچنین تکلیف شب مهارت هایی راایجاد می کندکه بچه ها برای مبارزه با مشکلات زندگی به آن ها نیاز دارند. تکلیف شب از جمله مسائل آموزشی است که به علت درگیری والدین ، دانش آموزان ومعلمان با آن دارای اهمیت و حساسیت ویژه ای است به طوری که عدم انجام آن توسط بعضی از دانش آموزان مشکلات عمده ای را برای والدین و آموزگاران دوره ابتدایی فراهم ساخته و باعث ایجاداختلال در امر آموزش و فرایند یادگیری این دسته از دانش آموزان گشته است . یادگیری مطالب درسی تنها دریافت اطلاعات در مدرسه و تمرین و تکرار آن ها در خانه نیست ، بلکه شامل یک سلسله فعالیت های مختلفی است که کودک باید در مورد آن اطلاعات انجام دهد ، تا بتواند آن ها را در ذهن خود جایگزین نماید (رشد،۱۳۷۱) .
دانش آموزان باانجام تکلیف به روش حل تمرین به این نکته پی می‌برند ، که یادگیری تنها به مدرسه ختم نمی شود و آن ها می‌توانند، به طور مستقل در خانه به تمرین دروس بپردازند . دانش آموزان در موقع حل تمرین ،نسبت به یادگیری آموزشگاهی نگرش مثبتی پیدا می‌کنند ، و هم چنین رضایت خاطر نسبت به زندگی و انگیزه تحصیلی کسب می‌کنند .
چنین پژوهش هایی ضمن آگاه ساختن معلمان از احتیاجات و نیاز های کلاس خود او را از نظرات و پیشنهاد ها و انتقاد های دانش آموزان در ارتباط باتکلیف شب آگاه ساخته، آن گاه با شناختی که از تکلیف شب کسب می‌کند ، تکالیفی متفاوت و با توجه به توانایی ها و تفاوت های فردی دانش آموزان ارائه می دهدوبدین وسیله ضمن ایجاد انگیزه در کاربرد روش حل تمرین توسط دانش آموزان ، اهمیت ویژه ای برخوردار است .
۱-۴ اهداف تحقیق
۱-۴ -۱ هدف کلی
بررسی تأثیر ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایهً پنجم دوره ابتدایی .
۱ – ۴ – ۲ اهداف ویژه
– تعیین تأثیر ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر خودکارآمدی دانش آموزان پایه پنجم دوره ابتدایی .
-تعیین تأثیر ارائه تکلیف به روش حل تمرین برتاثیرات هیجانی دانش آموزان پایه پنجم دوره ابتدایی .
-تعیین تأثیر ارائه تکلیف به روش حل تمرین دربرنامه ریزی فعالیت های دانش آموزان پایه پنجم دوره ابتدایی .
-تعیین تأثیر ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر فقدان کنترل پیامد دانش آموزان پایه پنجم دوره ابتدایی .
– تعین تأثیر ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر انگیزش دانش آموزان پایه پنجم دوره ابتدایی.
۱ – ۵ فرضیات تحقیق
– ارائه تکلیف به روش حل تمرین برعملکردتحصیلی دانش آموزان تأثیر دارد .
-ارائه تکلیف به روش حل تمرین برخودکارآمدی دانش آموزان تأثیر دارد .
-ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر تأثیرات هیجانی دانش آموزان تأثیر دارد .
-ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر برنامه ریزی فعالیت های دانش آموزان تأثیر دارد .
-ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر فقدان کنترل پیامد دانش آموزان تأثیر دارد .
-ارائه تکلیف به روش حل تمرین بر انگیزش دانش آموزان تأثیردارد .
۱ – ۶ تعاریف مفاهیم و واژه ها
ارائه تکلیف : منظور از تکلیف شب عبارت است از انجام مطالب نوشتنی، حل کردنی و حفظ مطالبی که به صورت تمرین در کتاب‌های درسی مشخص شده است و معلمان روزانه برای دانش‌آموزان مشخص می کنند تا در خانه آن ها را انجام دهند (رنجه بازو ،۱۳۷۷) .
حل تمرین:حل تمرین فرصتی برای انجام دادن مهارت های کسب شده و به کارگیری آموخته های جدید توسط دانش آموزان می‌باشد،این روش در تثبیت یادگیری ، رفع نقاط ضعف درسی دانش آموزان ، افزایش سرعت عمل در یادآوری مطالب،تقویت حضور ذهن و ایجاد شرایط مناسب بین پیش دانسته ها و آموخته های جدید موثراست ( نجاریان ،۱۳۷۰) .
عملکرد تحصیلی : چنانچه آموخته های آموزشگاهی فرد متناسب با توان و استعداد بالقوه او باشد با آموخته های فرد متناسب با توان و استعداد وی بوده،در یادگیری فاصله ای بین توان بالقوه و بالفعل او نباشد،می توان گفت که دانش آموز به عملکرد تحصیلی موفقیت آمیز نائل گردیده است ( افروز ، ۱۳۷۸ ) .
دانش آموزان: تمام فراگیرانی که در پایه های مختلف تحصیلی به تحصیل مشغول می‌باشند و برای دست یابی به عملکرد تحصیلی موفقیت آمیز در حال تلاش هستند .
۱ – ۷ تعاریف عملیاتی
ارائه تکلیف : آن چه که معلم به نام تمرین ، پرسش ، کار عملی یا فعالیت پس از پایان درس ارائه می‌کند ، با هدف تثبیت یادگیری.
حل تمرین : تکلیفی که دانش آموزان بعد از کلاس و در خانه انجام می‌دهند .
