همه افراد مصاحبه شده نسبت به حوزه بانکی کشور مطلع بودند. ۲ نفر از شرکت‌کنندگان از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها با زمینه تحقیقاتی و تدریس در حوزه بانکی و بقیه افراد شاغلین بانک‌های خصوصی تجاری کشور بودند. و مشخصات فردی آن ها از نظر جنس ( ۲ نفر خانم و ۱۱ نفرآقا)، و درجه علمی ( ۱۱ نفر دکترای تخصصی و ۲ نفر کارشناسی ارشد MBA)
روش نمونه‌گیری و اندازه
در این تحقیق روش نمونه‌گیری نظری است. زیرا تحقیقات با یک محقق حوزه منابع‌انسانی و بازاریابی و فعال در بانک‌های تجاری- خصوصی کشور آغاز شد. انجام مصاحبه ها با افراد پیشنهادی از سوی وی ادامه یافت. همچنین هر یک از افراد مورد مصاحبه نخبگان و مطالعات دیگری را برای شرکت در تحقیق معرفی نمودند و این مصاحبه ها تا حد کفایت داده ها ادامه یافت.
روش‌های گردآوری
در گردآوری داده های مورد نظر، پژوهشگر ابتدا تحقیقات انجام شده در حوزه مورد بررسی را مطالعه می‌کند. این مطالعات به پژوهشگر کمک می‌کند تا دیدی کلی نسبت به زوایای موضوع مورد بررسی پیدا کند. سپس با تکیه براین تحقیقات پرسش نامه مناسب جهت انجام مصاحبه با نخبگان صنعت آماده می‌شود.
مصاحبه با ضبط صدای افراد انجام شده و سپس به صورت کامل پیاده سازی شد. در حین مصاحبه ها با توجه به پاسخ‌گویی افراد سوالاتی دیگری نیز مطرح شد. همچنین از همه افراد خواسته شد تا مجموعه نظریات فردی خود در حوزه مورد بررسی را اعلام نمایند.
ابزارهای گردآوری
با توجه به لزوم استفاده از نظریات نخبگان صنعت بانکداری جهت تدوین مدل مدیریت منابع‌انسانی ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش مصاحبه است. جهت دست یابی به مدل مورد نظر منابع‌انسانی از یک سو و کاوش وجوه مختلف موضوع مورد بررسی مصاحبه ها به صورت نیمه ساخت یافته انجام پذیرفت. یعنی بخش‌های از مصاحبه با عنوان نمودن مجموعه ای از سوالات مشخص و بخش دیگر به صورت آزاد انجام پذیرفت.
سوالات زیر جهت انجام تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. در تدوین بخش ساخت یافته مصاحبه از مدل استاندارد مایکل- آرمسترانگ استفاده شد. مصاحبه با ضبط صدای افراد انجام شده و سپس به صورت کامل پیاده سازی شد. در حین مصاحبه ها با توجه به پاسخ‌گویی افراد سوالاتی دیگری نیز مطرح شد. همچنین از همه افراد خواسته شد تا مجموعه نظریات فردی خود در حوزه مورد بررسی را اعلام نمایند.
روایی و پایایی
هم پایایی و هم روایی در پژوهش کیفی به صورت بودن یا نبودن نیست بلکه درجه‌ای است. یعنی برای یک پژوهش می گوییم میزان روایی آن بالا است یا پایایی آن پائین ارزیابی می‌شود.
برای تأمین روایی و پایایی مطالعه می‌توان از روش ارزیابی لینکولن و گوبا استفاده کرد که معادل روایی و پایایی در تحقیقات کمی است. بدین منظور و بر پایه این روش چهار معیار موثق بودن و اعتبار(باورپذیری)، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأیید پذیری جهت ارزیابی در در نظر گرفته شد. به همین منظور و برای دستیابی به هریک از این معیارهای یاد شده در فوق، اقدامات زیر صورت پذیرفت:
اعتبار: پژوهشگر در ابتدا پرسشنامه مورد استفاده را به سمع و نظر دو نفر از متخصصان حوزه مشتری مداری و منابع‌انسانی رساند تا اطمینان حاصل کند که سوالات مورد استفاده بدرستی موضوع مورد بررسی را پوشش می‌دهد. همچنین در تمام طول انجام مصاحبه با افراد مختلف سعی نمود که سوالات را به نحوی اصلاح نماید که مناسب ترین و مرتبط ترین پاسخ ها را جهت تدوین مدل دریافت نماید.
انتقال پذیری: برای حصول اطمینان از انتقال پذیری یافته های پژوهشی در تمام فرایند مصاحبه ها سعی شد که نخبگان مورد پرسش در جریان خلاصه ای از مصاحبه های انجام شده قرار بگیرند. همچنین یافته های نهایی پژوهش به صورت چند مقاله به اطلاع عموم محققان برسد. همچنین در همه مراحل کار و به منظور ایجاد اطمینان پذیری، جزئیات پژوهش و یادداشت برداری‌ها ثبت و ضبط شد.
تأیید پذیری: اگر یافته های پژوهشی بخواهد تأیید شدنی باشد، باید کلیه جزئیات در تمامی مراحل به دقت ثبت و ضبط شود که این کار در مورد پژوهش حاضر انجام شد و همه مستندات به صورت الکترونیک در سی‌دی‌های پیوست آمده‌است. از جمله مستندات می‌توان به متن کامل مصاحبه های گروه نخبگان بانکی به صورت صوتی و به پیوست‌های انتهای پژوهش حاضر اشاره کرد.
روایی پژوهش
پژوهش کیفی با «ادراک» سروکار دارد. ساعت‌های متمادی با موضوع‌های مختلف سر و کله زدن و سعی در درک رفتارهای آدم ها و سپس تعمق در آن ها کار مهم پژوهشگر کیفی است. سوالی که پژوهشگر پس از پایان پژوهش از خود می‌پرسد این است: آیا گزارش ما غلط بود یا صحیح؟ آیا اصلا پاسخ درستی به این پرسش ها وجود دارد؟
کرسول در بخشی از کتاب خود تحت عنوان «پرس‌و‌جوی کیفی و طراحی پژوهش: گزینش از میان پنج رویکرد» به این می‌پردازد که آیا گزارش معتبر است (روایی دارد؟) با چه‌استانداری از این موضوع مطمئن می‌شویم؟ پژوهش کیفی چگونه ارزیابی می‌شود؟
کرسول برای نیل به اعتبار یا روایی پژوهش کیفی هشت راهبرد را پیشنهاد می‌کند که البته در انتها تذکر می‌دهد که رعایت دست کم دو راهبرد در هر پژوهش کیفی می‌تواند برای پژوهش اعتباری قابل قبول ایجاد کند. هشت راهبرد عبارتند از:
-
- درگیری طولانی مدت پژوهشگر با فضای پژوهشی و مشاهدات مداوم او در محیط پژوهش از جمله اعتمادسازی با افراد موضوع پژوهش، فراگیری فرهنگ آن محیط و کنترل بدفهمی‌های ناشی از مداخله های پژوهشگر یا مطلعان.
-
- مثلث سازی(Triangulation) از طریق گردآوری شواهد از منابع مختلف شامل تئوری‌های گوناگون، آدم های جورواجور، منابع اطلاعاتی متنوع و شیوه های گوناگون،
-
- کنترل بیرونی پژوهش از طریق داوری یا گزارش شخص ثالث: گوبا و لینکلن «گزارشگر شخص ثالث» را وکیل مدافع شیطان می‌داند. یعنی کسی که پژوهشگر را صادق نگاه می‌دارد؛ از او پرسش‌های دشواری درباره ی روش‌ها، معانی و تفسیرها می‌کند و صبورانه به سخنان او گوش می‌دهد.
-
- در تحلیل موردی منفی (negative case analysis) پژوهشگر فرضیه‌ها را همزمان با پیشرفت پرس و جو در پرتو شواهد ناقض اصلاح می‌کند.
-
- روشنگری پژوهشگر از همان ابتدا در مورد سوگیری‌های احتمالی خود با ذکر تجربیات قبلی،سوگیریها و تمایلاتی که احتمالا تفسیرها و رویکردهای مطالعه را شکل داده‌اند؛
-
- تکنیکی که لینکلن و گوبا آن را حیاتی‌ترین کنترل برای تثبیت اعتبار می‌دانند دریافت نظر شرکت‌کنندگان در پژوهش در باره ی اعتبار یافته ها و تفسیرهاست. برای این کار می‌توان یافته ها، تفسیرها و نتایج پژوهش را در گروهی کانونی متشکل از شرکت‌کنندگان در پژوهش مورد قضاوت قرار داد.
-
- توضیح مفصل و غنی(thick description) خوانندگان را برای قضاوت در مورد قابل انتقال بودن یافته ها کمک می‌کند. با این توصیف دقیق، خواننده می‌تواند تصمیم بگیرد آیا می‌تواند داده ها، روش‌ها یا یافته های ارائه شده در پژوهش را در محیط دیگری به کار گیرد یا خیر.
