IRS – ۷ سایتی تحت نظارت دولت است که در آن انواع فرم های مورد نیاز ، عنوان های اطلاعاتی مورد نیاز مودیان ، ابزارهای مورد نیاز و کانال های پرداخت را فراهم می‌کند که از مصادیق طرح دهکده الکترونیک می‌باشد. از قسمت های مهم وکاربردی در این سایت می توان قسمت های آماده شدن برای پرداخت مالیات ، افشای مالیاتی شرکت ، انجام پرداخت ،پیشنهادات جهت مطلوب سازی شروع پرداخت مالیات و قسمت آشنایی با تخلفات و گزارش آن را نام برد(گرامی،(۱۳۸۴

ب) انگلستان

-۱ در این کشور اظهارنامه الکترونیک به صورت ELECTRONIC VERSION OF THE TAX یا EVR در دسترس می‌باشد. این نوع اظهارنامه از حیث نرم افزاری بودن و دارا بودن امکاناتی مانند قابلیت پرینت RETURNنسخه کاغذی اظهارنامه و ارائه کردن آن به اداره مالیاتی توسط مودیان شبیه به ایران می‌باشد.

۲- سیستم نرم افزاری . EVR امکان تهیه و تنظیم مفاصاحساب مالیاتی را نیز دارد

۳-سیستم EVR توسط سایت های مختلفی که تحت نظارت دولت هستند پشتیبانی می‌گردد(گرامی،۱۳۸۴)

ج) کشور سنگاپور

-۱ استفاده از تجربیات پیاده سازی طرح مالیات الکترونیک در کشور آمریکا و انگلستان و صرفه جویی کلان در هزینه های دوباره کاری

۲- استفاده از شماره هویت شش رقمی برای مودیان مالیاتی از نوآوری های این کشور بوده است. (گرامی،۱۳۸۴)

د) کشور مالزی

– ۱از پیشگامان در عرصه دولت الکترونیک است .

۲- در این کشور از طریق اینترنت می توان به برنامه جامع پرداخت مالیات که در سایت

www.ETAX.COM دارد دست یافت و نسبت به پرداخت مالیات از طریق برنامه تحت وب با نام VESTاقدام نمود. (گرامی،۱۳۸۴)

ه) کشور استرالیا

دولت استرالیا نیز به عنوان بخشی از پروژه عظیم اصلاح نظام مالیاتی خود، از سال ۱۹۹۷ طرح سیستم مالیات الکترونیکی خود را راه اندازی کرد که این سیستم هم اکنون طرفداران زیادی پیدا ‌کرده‌است. سیستم ویژه دولت استرالیا به کلیه مودیان مالیاتی امکان می‌دهد از طریق اینترنت تشکیل پرونده داده و کلیه امور مالیاتی خود را انجام دهند. فرایند اخذ مالیات در این سرویس در مقایسه با سیستم سنتی از ۸ هفته به ۲ هفته کاهش یافته است. همچنین متوسط هزینه های مربوط به فرایند داخلی اخذ مالیات ۵۷/۵ دلار به ازای هر دریافت و کل هزینه ها ۲۰ درصد کاهش یافته است. دولت استرالیا در یک مطالعه جدید نشان داد که تقاضا برای استفاده از خدمات دولت الکترونیک، به خصوص در زمینه مالیات بسیار بالا است. بر اساس آمارهای منتشر شده، ۴۶ درصد شهروندان استرالیایی و بیش از ۵۷ درصد مشاغل این کشور هم اکنون از خدمات دولت الکترونیک بهره می‌برند و پیش‌بینی می شود که ظرف یک سال آینده ۳۰ درصد به میزان تقاضا افزوده شود.

این کشور تجربه بسیار شیرینی از طریق تغییر سیستم کاغذی به سیستم الکترونیکی در افزایش سرعت دریافت مالیات دارد . این میزان سرعت با نرخ ۶ هفته در سیستم کاغذی به نرخ ۱۴ روز در سیستم الکترونیکی خود را نمایان نموده است. (گرامی ، ۱۳۸۴)

و) کانادا

در کانادا ، مانند بسیاری از دیگر کشورها ، یک سیستم مالیاتی برای جمع‌ آوری پول از افراد و بیزینسها وجود دارد.در اینجا نظام مالیاتی توسط آژانس مالیات کانادا (CRA) اداره می شود.یک تازه وارد به کانادا، از زمان آغاز الزام اقامت خود در کانادا، به عنوان یک مقیم کانادا برای ارائه مالیات بر درآمد محسوب می شود. این معمولا همزمان با همان تاریخی است که شما وارد کانادا می شوید. شما اگر هیچ درآمدی نداشته یا حتی اگر در حال دریافت کمک مالی هستید، باید هر سال اظهارنامه مالیات بر درآمد را پر کرده و به CRA تحویل نمایید. اینکار می‌تواند به شما برای دریافت مزایای دولتی فدرال یا استانی کمک نماید.

در اینجا دو روش برای تکمیل اظهارنامه مالیات بر درآمد وجود دارد:

• • شیوه الکترونیکی، این شیوه استفاده از سرویس اینترنتی NETFILE به همراه استفاده از نرم افزارهای محاسباتی یا برنامه های اینترنتی تأیید شده می‌باشد.

• شیوه دستی، شما باید پس از پر کردن فرم مالیات بر درآمد با دست، آن را به وسیله پست یا شخصا به مرکز مالیاتی محل ارسال نمایید. برای دریافت فرم می توانید به دفاتر پستی یا دفاتر CRA محلی مراجعه و یا آن را به صورت آنلاین تهیه نمایید.

چگونگی دریافت کمک برای پرکردن اظهارنامه مالیات بر درآمد

در اینجا راه های مختلفی وجود دارد که می‌تواند برای پر کردن اظهارنامه به شما کمک کند:

• • فراگیری دوره آنلاین CRA با عنوان Learn About Taxes.

• • واگذاری کار به افراد حرفه ای مانند حسابدار ، کمک حسابدار ، و یا مشاوران مالیاتی و پرداخت دستمزد مربوطه.

• تنظیم وقت ملاقات با برنامه جامعه داوطلبین مالیاتی (CVITP). این برنامه کلینیک هایی را برای آماده سازی اظهارنامه مالیاتی سازماندهی می‌کند تا کمکی باشد برای افراد کم درآمدی که توانایی پر کردن فرمها را نداشته و قادر به پرداخت دستمزد افراد حرفه ای نیز نیستند. شما می توانید به وسیله تماس با دفاتر CRA یا مراجعه به وبسایت آن ها، یکی از این کلینیک ها را در PEI پیدا کنید.

ز) استونیایی

شهروندان استونیایی می توانند مالیات بر درآمد خود را از طریق اینترنت اظهار کنند. هیئت مالیات الکترونیک استونی یک فرم از پیش تکمیل شده را ارائه می دهد که فرایند بازگشت مالیات را بسیار آسان و سریع ‌کرده‌است. این سیستم افراد را با کمک کارت شناسایی و یا شناسه ی موبایل احراز هویت می‌کند. یک شهروند باید وارد سیستم مالیات الکترونیک شود، اطلاعاتی که به صورت خودکار جمع‌ آوری شده اند را کنترل کرده، در صورت نیاز آن را اصلاح کند یا موردی به آن بیافزاید، و اظهارنامه را تأیید کند. این سیستم آنقدر میان استونیایی ها محبوب شده که در سال ۲۰۱۲ بیشتر از ۹۴ درصد اظهارنامه های مالیاتی از طریق سیستم مالیات الکترونیک ارائه گردید.

ح) آذربایجان

۱-مرکز تماس – به منظور اطمینان از دریافت منظم اطلاعات به روز online) )، مودیان مالیاتی بایک مرکز مدرن تلفن خدمات اطلاعاتی (۱۹۵) در ارتباط هستند که بخش جدائی ناپذیر زیر ساخت های خدمات وزارت دارایی می‌باشد این سیستم قادر به پاسخگوئی به سوالات مودیان ‌در مورد مسائل مربوط مالیات و نقض قوانین مالیاتی می‌باشد ضمنا این سیستم یه صورت رایگان می‌باشد (وصال شیخالی اوف،۲۰۱۲)

۲-پایانه های ارائه خدمات به مودیان – پایانه های مزیور با توجه به برنامه های دولت در بهبود سیستم مالیاتی کشور نصب و راه اندازی شده است که هدف آن ها بهبود پرداخت داوطلبانه مالیات می‌باشد این پایانه هابه کامپیوتر های مدرن و سیستم های ارتباطی با سرعت بالا تجهیز شده اند با ارائه اطلاعات مختلف در زمینه قوانین مالیاتی از جمله پرکردن اظهار نامه مالیاتی ،نشریات آموزشی به مودیان خدمات ارائه می‌دهند

۲-۲- ۱-۷ دلایل سازمان برای گردشگری اجتماعی و زیست محیطی

آدامز در سال ۲۰۰۲ تحقیقاتی را از طریق مصاحبه با شرکت‌های دارویی و شیمیایی در کشورهای آلمانن و انگلستانف به عمل آورد و از آن ها علل اقدام این شرکت‌ها به گزارشگری اجتماعی و زیست محیطی را جویا شد و از مصاحبه شوندگان دلایلی به شرح زیر دریافت کرد:

جامعه خواستار اطلاعاتی در این خصوص است ‌بنابرین‏ در جهت پاسخوگویی ‌به این نیاز، گزارش هایی حاوی اطلاعاتی در رابطه با ضایعات و هم چنین تاثیر عملکرد شرکت بر روی آب و هوا، در قالب اعداد و ارقام ارائه کرده ایم… البته بعد از حادثه ساندوز در سال ۱۹۸۶، فشارهای فزاینده­ای از سوی جامعه، سیاست مداران و قانون گذاران در جهت انتشار این گزارش ها، اعمال شد که واکنش مناسب به موضوع، این بود که شرکت مسئولیت های اجتماعی مطرح شده را بپذیرد… به منظور بهبود شرایط، تصمیم گرفته شد که اطلاعاتی منتشر گردد که جامعه خواستار آن ها می‌باشد.بر طبق مصاحبه انجام گرفته با مدیران ارشد شرکت های دارویی چنین نتیجه ای حاصل شد. دلیل افزایش تعداد شرکت هایی که گزارش هایی که گزارش های زیست محیطی را از اواخر دهه ۱۹۹۰ ارائه می‌کردند نه فشار اجتماع بوده و نه الزامات قانونی، بلکه هدف اصلی بهبود تصویر مطلوبی از شرکت در ذهن مصرف کنندگان، مراجع دولتی، روزنامه نگاران، جراید و مطبوعات بوده است. در حال حاضر سازمان ها خود ‌به این موضوع معترفند که منافع آن ها در صورت مشورت و همفکری با ذی نفعان، تامین خواهد شد و اعمال فشار از سوی جامعه فقط موجب می­گردد که سازمان ها در نحوه ارائه و ابزار های مورد استفاده جهت گزارشگری زیست محیطی تغییراتی را ایجاد کنند.به عنوان نمونه، سازمان ها ممکن است تلاش کنند که انتظارات خارجی موجود را دگرگون سازند و یا هنگامی که دریابند ذی نفعان انتظارات غیر واقعی از عملکرد اجتماعی و زیست محیطی دارند، به جای انعکاس عملکرد واقعی سازمان، عملکردهای مورد انتظار را در گزارش درج کنند. به عنوان نمونه آدامز، اختلاف موجود میان گزارش هایی که شرکت عملکرد خود را در ان به تصویر می کشد با گزارش هایی که از طریق رسانه ­ها، سازمان های غیر دولتی و سایر منابع خارجی در خصوص عملکرد شرکت منتشر می‌شوند را اینگونه بیان می‌دارد(سانچز، ۲۰۱۰):

این امکان وجود دارد که سازمان ها در جهت مقابله با انتقادات منفی و گزارش های رسانه های خارجی از سازمان که عملکرد شرکت را ضعیف نشان می‌دهند، تغییرات مثبت و سازنده ای را در رابطه با نحوه عملکرد خود اعمال کنند.

۲-۲-۱-۸ الزامات قانونی

در اغلب کشورهای در حال توسعه، قوانین و مقززات مورد نیاز و هم چنین مراجع قانون گذاری با صلاحیت، در خصوص حمایت از محیط زیست، نیروی کار و جوامع محلی وجود ندارد. چنین کشورهایی به سختی و توام با مشکلات بسیاری، می‌توانند تاثیرات مخرب اجتماعی و زیست محیطی شرکت‌های چند ملیتی را کنترل کنند. تقویت حسن مسئولیت پذیری سازمان ها در خصوص اجتماع سنتی و زیست محیطی، از اهمیت بسزایی برخوردار است.در جهت به حداقل رساندن ریسک های ناشی از تعهدات مالی زیست محیطی و یا سلامت و ایمنی کارکنان، الزامات قانونی می‌توانند با اعمال فشار بر روی سازمان مسئولیت پذیری اجتماعی را افزایش دهند. به عنوان نمونه، انفجار تأسیسات شرکت آسو در لانگ فورد در سال ۱۹۹۸ موجب کشته شدن دو کارگر و قطع انتقال گاز مورد نیاز به ویکتوریا به مدت دو هفته شد.

۲-۲-۱-۹ فواید حاصل از گزارشگری و مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان­ها

شرکت هایی که مسئولیت های اجتماعی خود را در قالب گزارش هایی ارائه می‌کنند و هم چنین خود را در قبال تاثیرات فعالیت‌های خود بر روی محیط زیست و اجتماع پاسخ گو می دانند، منافع بسیاری را به دست خواهند آورد اگرچه این منافع در قالب ارقام پولی قابل تعریف و تعیین نیست. چند نمونه هایی از این منافع عبارتنداز:

• استخدام و ابقای کارکنان

عمل کردن به گونه ای مسئولیت پذیرانه و پاسخ گو بودن نسبت به تاثیرات اجتماعی و ریست محیطی، سازمان را در جهت انتخاب راحت تر و ابقای کارکنان مستعد و لایق کمک می‌کند.در این زمینه مطالعاتی توسط هیل و نولتون در خصوص ارزیابی اعتبار و خوش نامی شرکت های اروپایی، انگلیس و امریکایی انجام پذیرفته است.نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که ۸۸ درصد مؤسسات تجاری انگلیسی عقیده دارند که پذیرسش مسئولیت‌های اجتماعی توسط سازمان، در آینده آن تاثیر بسزایی دارد و موجب می شود که استخدام کارکنان و ابقای آن ها بهتر و راحتر انجام پذیرد. در مقابل، پرداخت حقوق و دستمزد بالا، پاداش و مبالغی بابت پایان کار به مدیران شرکت های بزرگ واچ ای اچ علاوه بر اینکه تاثیرات منفی بر روی انگیزش نیروی کار می‌گذارد، احتمالا هیچ گونه کمکی نیز در جهت جذب و ابقای بهترین و لایق ترین کارکنان توسط سازمان نمی کند.

• بهبود تصمیم گیری های داخلی و صرفه جویی در هزینه ها

با ارائه گزارش های زیست محیطی و اجتماعی توسط سازمان، سیستم های کنترل داخلی در سازمان به طور موثرتر و ‌کارآمدتر عمل می‌کنند؛ و در نتیجه فرایند تصمیم گیری نیز بهبود می‌یابد و در نهایت، اتخاذ تصمیمات بهینه و مؤثر منجر به صرفه جویی در هزینه ها می‌گردد. از سوی دیگر، بهبود فرایندهای عملیاتی به گونه ای مؤثر و کارا، سبب کاهش ریسک های موجود در شرکت می شود و ایمنی و امنیت را در حین کار بهبود می بخشد.

مسأله مهارت های اجتماعی از جمله جنبه‌های هراس اجتماعی است. می توان تصور کرد، که افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی مهارت های ارتباطی (کلامی _ غیرکلامی) مناسب و لازم برای تعاملات اجتماعی ماهرانه یا موقعیت های عملکردی را ندارند. البته این وضعیت ممکن است به جای فقدان واقعی مهارت ها، نشانگر بازداری باشد (راپی،۱۹۹۵؛ به نقل از غلامی، ۱۳۸۴).

۲-۱۱-۲جنبه های شناختی:

همه مدل شناختی اضطراب اجتماعی (بک و همکاران، ۱۹۸۵، کلارک و ولز، ۱۹۹۵، راپی و هیمبرگ، ۱۹۹۷) تأکید کردند که افراد مبتلا به هراس اجتماعی، ‌در مورد اینکه به نظر دیگران چگونه ارزیابی می‌شوند، بیش از حد نگران هستند. از دیدگاه شناختی، اضطراب اجتماعی ممکن است از افکار منفی افراطی، احساس ضعف شخصی، استانداردهای بسیار بالا برای عملکرد یا باورهای غیرواقع گرایانه درباره استانداردهای که مردم برای ارزیابی دیگران استفاده می‌کنند ناشی می شود. طبق تئوری خود-ابزاری، اضطراب اجتماعی زمانی رخ می‌دهد که فرد برای تاثیرگداری خاص بر دیگران برانگیخته می شود، اما به توانایی خود در کار اعتماد ندارد (بک و همکاران، ۱۹۸۵، کلارک و ولز، ۱۹۹۵، راپی و هیمبرگ، ۱۹۹۷؛ به نقل از غلامی،۱۳۸۴).

افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی قبل از پیش آمدن موقعیت اجتماعی مشکل زا، بارها آنچه را که فکر می‌کنند، ممکن است رخ دهد و این موضوع را که چگونه می‌توانند با مشکلات مختلف ناشی از این اتفاقات مقابله کنند، به تفصیل مرور می‌کنند.این نشخوارهای فکری ممکن است، فرد را حساس کند، به طوری که او با تمرکز بر خود، پیش از موعد، فعال شده و وارد موقعیت موردنظر می شود (ولز و کلارک،۱۹۹۷). معمولاً افرادمبتلا به اضطراب اجتماعی، در مقایسه با جمعیت عادی افراد مبتلا به اضطراب خفیف تر، در موقعیت های استرس زا، افکار منفی بیشتر و افکار مثبت کمتری، گزارش می‌دهند، این افکار منفی همیشه بلافاصله پس از ترک موقعیت اجتماعی متوقف نمی شود، بلکه وقتی فرد بعد از ترک موقعیت، آنچه را که اتفاق افتاده است به تفصیل مرور می‌کند، این نشخوارهای فکر منفی، ادامه پیدا می‌کنند (راپی، ۱۹۹۵، استوپا^[۴۴]، کلارک، ۱۹۹۵؛ به نقل از فورمارک،۲۰۰۰).

ولز و کلارک ۱۹۹۷، به شواهدی در تأیید این عقیده، دست یافته اند که گوش به زنگی نسبت به سرنخ های تهدید درونی باعث می شود که افراد مبتلا به هراس اجتماعی از اطلاعات مربوط به تهدید خارجی در محیط اجتناب می‌کنند، یا به آن توجه نکنند، از این رو این افراد از لحاظ شناختی با توجۀ تمرکز بر خود و بازگردانی ضعیف سر نخ های مربوط به محیط مشخص می‌شوند. همچنین، سوگیری های تفسیر در افراد مبتلا به هراس اجتماعی تأیید شده است و نشان داده شده که این افراد گرایش دارند که وقایع مبهم را به عنوان رویدادهای منفی تفسیر کنند و احتمال پیامدهای اجتماعی منفی را بیش از حد برآورد کنند. افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی همچنین ‌در مورد مقداری که مشاهده گران، می‌توانند متوجه احساس ناراحتی آن ها شوند، عقیده اغراق آمیز دارند، به طوری که یک تصویر منفی از دیدگاه مشاهده گر دربارۀ خود می‌سازد (ولز و کلارک، ۱۹۹۷).

۲-۱۱-۵ جنبه‌های بدنی:

افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، به هنگام مواجهه با موقعیت های اضطراب زا (یا به هنگام پیش‌بینی آن ها) همان علائم جسمی دیگر اختلالات اضطرابی یعنی طپش قلب، تعریق، لرزش دست، سرخ شدن بهمراه داغی و…. را نشان می‌دهند (راپی،۱۹۹۵؛ به نقل از غلامی، ۱۳۸۴). این علائم برانگیختگی، از فعالیت بیش از حد شاخۀ سمپاتیک دستگاه عصبی خودمختار ناشی می‌شوند و مشخص اصلی، پاسخ «جنگ یا گریز» می‌باشد (کانن^[۴۵]، ۱۹۲۷). برانگیختگی خودکار با افزایش فشار خون و افزایش ترشح هورمون های استرس که توسط محور هیپوتالاموس _هیپوفیز _غده فوق کلیوی، آزاد می‌شوند همراه است. اما سرخ شدن صورت و علائم جسمی دستپاچگی «هول شدن» که در اضطراب اجتماعی رایج است، ممکن است صرفاً ناشی از فعالیت سمپاتیک نباشد. برای مثال سرخ شدگی گاهی اوقات با کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون همراه است و ممکن است، ناشی از گشاد شدن عروق باشد که خود پیامد استراحت شاخه سمپاتیک، فعال شدن کولینرژیک یا برانگیختگی سمپاتیکی گیرنده های بتا آدرنرژیک می‌باشد (آستین، باور^[۴۶] ؛۱۹۷۹).

۲-۱۲ همه گیر شناسی:

مطالعات همه گیر شناختی و اجتماعی، شیوع کلی اضطراب اجتماعی را تقریباً ۳ تا ۱۳ درصد گزارش کرده‌اند. ارقام شیوع گزارش شده بسته به آستانه مورد استفاده برای تعیین پریشانی یا اختلال و تعداد انواع موقعیت های اجتماعی که به طور اختصاصی بررسی شده اند، ممکن است متفاوت باشد (ویسی، ۱۳۸۹). گفته شده است به لحاظ شیوع، اضطراب اجتماعی یکی از سه اختلال شایع روانپزشکی بعد از افسردگی اساسی و الکلیسم است (بوگلز، آلدن، پین، بیدل، و کلارک^[۴۷]؛ ۲۰۱۰). والکر^[۴۸] و آستین، در پژوهش جدیدتری که ‌در مورد شش موقعیت اجتماعی انجام دادند، دریافتند که شیوع مادام العمر اضطراب اجتماعی در افراد غیر بستری ۳/۱۳ درصد است. طبق گزارش اساو و همکارانش، نرخ شیوع هراس اجتماعی در نوجوانان و جوانان دامنه ای از ۱۶-۵ درصد است کارشناسان چنین نتیجه گیری می‌کنند که برآورد میزان اضطراب اجتماعی تا حد زیادی به آستانۀ تشخیص تعیین کنندۀ ناراحتی یا آسیب و دامنه موقعیت های اجتماعی ارزیابی شده بستگی دارد (اساو و همکاران،۱۹۹۹؛ به نقل از آستین، والکر، فورد^[۴۹]، ۱۹۹۴).

بررسی های همه گیر شناختی نشان داده که در جمعیت عادی، زن ها بیشتر از مردها به اضطراب اجتماعی مبتلا می‌شوند. اما در نمونه های بالینی اغلب عکس آن صادق است، دلیل این تفاوت در مشاهدات معلوم نیست (کاپلان و سادوک^[۵۰]، ۱۳۷۸). متوسط سن شروع این اختلال یک توزیع دونمایی، برای سن شروع این اختلال است که برافراشتگی های آن در سنین پائین تر از ۵ سال و بین ۱۵-۱۱ سال پیشنهاد شده است (جاسترو همکاران، ۱۹۹۶؛ به نقل از بانرج، ۲۰۰۵). بیشترین سن شیوع جمعیت هراسی سال‌های نوجوانی است، ولی شیوع در سنین پائین تر (حتی ۵ سالگی) و بالاتر (حتی ۳۵ سالگی) نیز شایع است (سادوک و سادوک، ۲۰۰۷؛ به ترجمه رضاعی، ۱۳۸۷). ‌بر اساس زمینه یابی انجمن ایالات متحده، تفاوت های جنسیتی به عنوان یک عامل خطر برای اختلال اضطراب اجتماعی تعیین شده است. مشخص شده است که زنان بیشتر از مردان ‌به این اختلال دچار می‌شوند (۵/۱۵ درصد از زنان در مقابل ۱/۱۱ درصد از مردان). علت این امر احتمال خطر برای زنان در طول دورۀ زندگی مشخص نشده است (کینریزو ویگانت، ۲۰۰۵).

۲-۱٣ پیشینه تحقیق:

کرمی و پیراسته (۱۳۸۰)، به بررسی “وضعیت سلامت روانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زنجان” پرداختند. نتایج نشان داد که از نظر سلامت روانی بین دانشجویان دختر و پسر، مجرد و متأهل، دانشجویان با سهمیه قبولی مختلف، مقاطع تحصیلی، سال ورود، وضعیت اقتصادی، شغل والدین تفاوت معناداری وجود نداشت. همچنین نشان داد ۵/۳۶ درصد دانشجویان دارای اضطراب متوسط و ۶ درصد اضطراب شدید و ۹/۳۴ درصد دارای علائم جسمانی در حد متوسط ۳/۳ درصد دارای علائم جسمانی شدید بوده اند.

شکل ۳٫۲٫ مدل مدیریت تغییر اثربخش

منبع: (کامینگز و اورلی، ۱۹۹۳)

۵٫۸٫۱٫۲٫ مدل تغییر جامع رالف کیلمن

مدل تغییر جامع که بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده کیلمن در شرکت‌های کداک، فورد، جنرال الکترونیک و … تنظیم شده است، نقاط اهرمی را معرفی می­ کند که برای وقوع تغییر لازم است به آن توجه شود؛ این نقاط بدین شرح است: محور فرهنگ؛ محور مهارت­ های مدیریت؛ محور تیم­سازی؛ محور استراتژی و ساختار؛ مجور سیستم پاداش.

بر اساس این پنج مرحله فرایند تغییر را به شرح زیر ذکر می­ کند:

1. 1. تدوین برنامه؛

1. 1. تشخیص مسائل و مشکلات

1. 1. تهیه جدول زمان­بندی محورهای تغییر

1. 1. اجرای مراحل تغییر روی محورهای مورد نظر

1. ارزیابی نتایج(Killman, 1999)

۶٫۸٫۱٫۲٫ مدل تجزیه و تحلیل جریانی جری و پوراس

پوراس با مطالعه­ در خصوص مدل­های تحول سازمانی که از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۹ مطرح شده بود. دریافت که در صورت به کارگیری صحیح تحول سازمان، آثار مثبت عمده­ای بر حسب معیارهای عملکرد درونی ایجاد می­ شود. در بررسی­ای جامع، او آثار برنامه ­های مختلف تحول سازمان و منابع انسانی روی عملکرد فردی و سازمانی را آزمود. بررسی­ها نشان داد. فرایند تغییر در سیستم­های سازمانی، تغییراتی در عناصر سازمانی ایجاد می­ کند که این دو به نوبت منجر به تغییراتی در رفتارهای کاری اعضای سازمان خواهد شد. بر اساس این، پوراس مدلی را ترسیم کرد که چهار متغییر موجود در محل کار، شامل نوع سازماندهی، عوامل اجتماعی، محیط فیزیکی و فناوری را مورد توجه قرار می­داد. مدلی که او ارائه کرد بعد­ها در مطالعات نیومن، ادوارد، رابرتسون و رابرتز به عنوان مبنایی برای تجزیه و تحلیل فرایند تحول در سازمان استفاده شد (Porras, 1999).

.

شکل ۴٫۲٫ مدل تجزیه و تحلیل جریانی

Source: (Porras, 1999)

۷٫۸٫۱٫۲٫ مدل شش- خانه­ای ویزبورد

یکی از ابزارهای علمی در خصوص تحول سازمانی، مدل شش بخشی ماروین ویزبورد^[۲۰]است. این مدل، چارچوبی است برای تشخیص حوزه های سازمان که در سال ۱۹۷۶ مطرح گردید و کماکان به طور وسیعی به وسیله کارگزاران تحول سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.این مدل به کارگزاران تحول سازمان نشان می‌دهد که برای تشخیص مسائل و مشکلات سازمانی چه جاهایی را باید جستجو کرد و در پی یافتن چه چیزی بود.

ویزبورد، شش حوزه یا بخش بسیار مهم ( اهداف، ساختار، انگیزش، مکانیسم های مفید ، ارتباطات و رهبری) را مشخص ‌کرده‌است، این بخش­ها در واقع عواملی هستند که اگر سازمان به دنبال کسب موفقیت می‌باشد باید به نحو صحیح با آن ها برخورد نماید.مدل سیستماتیک «ویزبورد» به نحوی است که آمیزه­ای از دانش و تجربه را در اختیار مدیران تحول قرار می‌دهد. در این مدل شش مورد از مؤلفه­ های سازمان مورد استفاده قرار می­ گیرند. این مدل، یکی از انواع مدل های سیستم­های باز است که اگر چه بر اهمیت رابطه میان سازمان و محیط توجه بسیار دارد، بیشتر ‌به این نکته می ­پردازد که به منظور ایجاد انعطاف کافی در سازمان جهت انطباق یافتن با تغییرات محیطی و همزمان، حفظ سطح عملکرد آن، اقداماتی باید در داخل سازمان انجام پذیرد. به عقیده ویزبورد اثر بخشی یک سازمان، به کیفیت شش مؤلفه مذکور و کیفیت ارتباط میان آن ها بستگی دارد. این شش مؤلفه در شکل ۵٫۲٫ ارائه شده است. هر یک از خانه­های ارائه شده را باید از دو جنبه ‌رسمی و غیر رسمی مورد توجه قرار داد. به عقیده ویزبورد، بُعد رسمی سازمان اغلب ارتباط چندانی با آنچه در واقعیت انجام می پذیرد ندارد. ‌بنابرین‏ لازم است توجه ویژه­ای بر نوع اقدامات افراد، میزان اجرای اقدامات و تأثیر این اقدامات بر سطح عملکرد سازمان، معطوف گردد و از این طریق ‌می‌توان به انگیزه اقدامات افراد پی برد و تعیین کرد که به منظور بهبود رفتارها و اثر بخش نمودن آن ها چه تغییراتی باید انجام پذیرد. به نظر می­رسد که رهبری، نقش مهمی در هماهنگ سازی پنج مؤلفه دیگر سازمان ایفا نماید.ویزبورد اذعان می­ کند که به منظور اجرای اقدامات تشخیصی، در آغاز لازم است تا:

1. 1. به یکی از خروجی­های اصلی واحد مربوطه یا مجموعه سازمان توجه شود.

1. 1. میزان رضایت­مندی مشتریان یا مصرف کنندگان خروجی مورد نظر بررسی شود.

1. دلایل نارضایتی مصرف کنندگان از خروجی مورد نظر و نوع مشکلات موجود در روابط موجود میان شش مؤلفه سازمان بررسی شود.

شکل ۵٫۲٫ مدل شش خانه­ای ویزبورد

منبع: (ویزبورد، ۱۹۷۶)

۹٫۱٫۲٫ مدیریت مقاومت در برابر تغییر

با این حال در برخی موارد، خصوصیتی در عقد یا عمل حقوقی وجود دارد که اقتضای لزوم و دوام و ثبات در طبیعت رابطه ناشی از عقد ریشه دارد، مثل نکاح و ایقاعات و ابراء و وقف و یا مانعی عارضی بر سر راه توافق بر جعل خیار شرط و باز گذاشتن راه تزلزل در عقد موجود است مثل بیع صرف و اجاره و شرط به نفع موجر و ضمان که موضوع بحث ماست و باید مورد بررسی قرار گیرد.

۲-تحلیل صحیح نبودن شرط خلاف مقتضای خیار شرط

با توجه به اینک اساساً فلسفه و مبنای جعل خیار شرط در قراردادها این است که مشروط له بتواند از مزیتی در قرارداد بهره مند شود، لیکن شخصی که اقدام به انعقاد قرارداد می‌کند به خاطر جلب سود و منفعتی که برای خود در قرارداد تصور می‌کند، وارد قرارداد می‌شود ، ولی از طرفی همواره این خطر وجود دارد که محاسبات وی اشتباه بوده و سود و بهره ای که وی از قرارداد انتظار داشته، بیهوده بوده و وی به انتظارات قراردادی خود دست نیابد، لذا برای مدتی برای خود خیار قرار می‌دهد تا از ضرر احتمالی در قرارداد رها شود و ضرر احتمالی معامله را به حداقل برساند و این مهم در قراردادهای مبتنی بر مغابنه و سود متصور است اما در قراردادی که طرفین دنبال جلب سود نیستند نیازی به اندراج شرط خیار نیست. مثلاً در عقد ضمان که ضامن از همان ابتدا دنبال سود نیست، بلکه می‌خواهد با ضامن شدن، مدیونی را نجات دهد و خود بار سنگین را بر دوش بکشد، دیگر مجالی برای اندراج شرط خیار نیست. این دلیل عمدتاًً از سوی فقهای اهل سنت ارائه شده است. صاحب المجموع اینگونه این دلیل را تشریح می‌کند :

ولا یثبت فی الضمان خیار، لانّ الخیار لدفع الغبن و طلب الحظّ اوّلها ندامه و اوسطها ملامه و آخرها غرامه ^[۷۲]

در جواب این دلیل میتوان گفت تحلیلی که برای فلسفه خیار شرط ذکر شده است ،جالب و خوب است ولی از این نکته غفلت ‌کرده‌است و آن اینکه در عقودی که مبتنی بر مغابنه و سودجویی نیست نیز شخصی که اقدام به انعقاد چنین قراردادی می‌کند، چشم بسته و بدون فکر وارد قرارداد نمیشود؛ هرچند محاسباتی که او انجام می‌دهد ،محاسبات اقتصادی و راهی برای کسب درآمد نیست ولی در هر حال عللی باعث شده است که او به کمک مدیون بشتابد و ممکن است در هنگام انعقاد قرارداد فرصت مناسب و کافی برای فکر کردن و تجزیه و تحلیل قضیه نداشته باشد لذا اقدام به انعقاد قرارداد می‌کند ولی با جعل خیار امکان امعان نظر بیشتر را برای خود فراهم می کند . به عبارت دیگر مشروط له در قرارداد با جعل خیار برای خود به دنبال این است که مجال تصمیم گیری بیشتری بیابد تا اگر چنانچه در مدتی که خیار دارد ، تصمیم او مبنی بر ادامه و استمرار رابطۀ قراردادی عوض شد و سود و منفعت خود را در لغو این تصمیم دید، بتواند با تمسک به خیار شرط، خود را از رابطۀ قراردادی موجود معاف نماید.

ب-منافات داشتن خیار شرط با مقتضای ذات عقد ضمان

برای تبیین موضوع منافات داشتن خیار شرط با مقتضای ذات عقد ضمان ابتدا به تعریف مقتضای ذات عقد می پردازیم و موضوع جعل خیار شرط را در رابطه با مقتضای عقد ضمان مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهیم.

۱-معنای مقتضای ذات عقد

یکی از ضوابط صحت شرط ضمن قرارداد این است که شرط مخالف مقتضای عقد نباشد. اما پرسش آن است که منظور از مقتضای عقد چیست؟ هر عقدی مقتضی یا به تعبیری ویژگی ها و آثاری دارد که آن را از عقدهای دیگر متمایز می‌سازد. آثاری که از عقدها به دست می‌آید از لحاظ اهمیت و وابستگی به ذات عقد در یک ردیف نیستند. پاره ای از آن ها، به علت اینکه عقد به ذات خود دارنده آن ها‌ است از عقد انفکاک ناپذیر هستند که از آن ها به مقتضای ذات عقد تعبیر می‌کنند. به طور مثال انتقال مالکیت مبیع، مقتضای ذات عقد بیع است. این اثر چنان به ذات عقد وابسته است که بدون آن نمی توان ماهیت عقد را محقق دانست.^[۷۳]

‌بنابرین‏ می توان گفت مقتضای ذات عقد آنچنان اثری است که عقد بدون وجود این اثر محقق نمی شود، این اثر را ماهیت عقد ایجاد می‌کند به طوری که عقد به ذات تولید کننده آن است، ‌به این ترتیب چنین اثری از عقد جدا نشدنی خواهد بود. در امور مادی نیز چنین اثری را می توان یافت، مثلا شوری، اثر مقتضای نمک طعام است و شیرینی، اثر شکر و محال است که نمکی شور یا شکری شیرین نباشد، یعنی این آثار از ذات نمک یا شکر قابل انفکاک نیست.^[۷۴]

اما دسته دیگر از آثار عقدها، فقط به منظور تکمیل شرایط عقد و تبیعت اراده مشترک طرفین است. به بیان دیگر این آثار از ماهیت عقد ناشی نمی شوند و لازمه ذات آن نیستند اما عقد در صورت اطلاق، مقتضی آن است و به همین جهت به عنوان مقتضای اطلاق عقد خوانده می شود.^[۷۵]

شرطی که مخالف با اثر ذات عقد یا مقتضای ذات عقد باشد، به علت تلازم مقتضا با ذات عقد در حقیقت با ماهیت معامله نیز مخالف خواهد بود؛ هر گاه شرط مخالف با ذات عقد باشد بدان معنی است که از طرفی ماهیت عقد انشاء شود و از طرف دیگر با درج شرط، مانعی در راه تحقق عقد ایجاد گردد و نتیجه این وضعیت عدم تحقق عقد است مانند آنکه شخصی زمینی را به دیگری بفروشد و ضمن عقد شرط شود که هیچ مالکیتی برای خریدار به وجود نیاید. به عبارت دیگر دو امر متناقض، یعنی وقوع بیع و عدم وقوع آن در اراده طرفین واقع شود که این امر سبب بطلان عقد خواهد بود و این امر نه بستگی به جهت عقد به شرط بلکه به سبب اثری است که شرط در ماهیت عقد دارد.^[۷۶]

شیخ انصاری اشاره می‌کند شرطی که منافی با مقتضای عقد باشد به دو دلیل صحیح نیست. دلیل اول آن است که عقدی که مقید به چنین شرطی شود وصف تعارض و تنافی پیدا می‌کند یعنی مقتضای عقد که قابل تفکیک و جدا شدن از عقد نیست با شرطی که عدم تحقق مقتضای عقد را بیان می‌کند منافات پیدا می‌کند.‌بنابرین‏ وفای به چنین عقدی که با چنین شرطی همراه باشد محال است و در نتیجه یا باید عقد و شرط را بی اعتبار دانست و یا باید وفای به عقد را مقدم داشت زیرا عقد متبوع است و هدف اصلی طرفین قرارداد می‌باشد در حالی که شرط تابع است و در هر حال شرط خلاف مقتضای عقد صحیح نیست.^[۷۷]

دلیل دوم آن است که شرطی که مخالف با مقتضای عقد باشد مخالف کتاب و سنت نیز می‌باشد زیرا کتاب و سنت ،مخالفت عقد با مقتضای آن را جایز نمی دانند ‌بنابرین‏ شرط مخالفت عقد با مقتضای آن مخالف با کتاب است و به همین دلیل علامه حلی در کتاب تذکره گفته است که اگر فروشنده بر خریدار شرط کند که خریدار حق فروش مبیع را نداشته باشد،مخالف با مقتضای ملکیت خریدار است و در نتیجه مخالف با روایت نبوی است که می فرماید:«مردم مسلط بر اموال خویش هستند.» ^[۷۸]

۲-تحلیل منافات جعل خیار شرط با مقتضای ذات عقد ضمان